Finansal Analiz Nedir?

Finansal analiz bir şirketin geçmişte yapmış olduğu satış ve kar oranlarına göre gelecekte yapacağı kar ve satış rakamlarının analiz edilmesidir. Günümüz işletmelerinde satılan her bir ürünün birçok alt başlıkları verileri dijital ortamlarda saklanmaktadır. Saklanan bu veriler gerek programlar gerekse veri analistleri yardımıyla rapor haline getirilmektedir. Sizlerde İakademi farkıyla Veri Analizi ve Raporlama Uzmanlığı konusunda kendinizi geliştirmek ister misiniz? Son dönemlerde çalışma ortamlarında verileri analiz etme, raporlama ve yorumlama oldukça fazla önem kazanmıştır. Bu sebepten ötürü bu programlara hâkim olan çalışanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Başta Finans ve muhasebe olmak üzere, Pazarlama ve Satış, İnsan Kaynakları, Veri Analizi ve Raporlama, Üretim gibi iş dünyasının alanlarında raporlama ve analize dair fark yaratmak isteyen herkes bu eğitimi alabilir

Kapsam Bakımından Finansal Analiz Türleri

Finansal analiz türleri amaca göre farklılık göstermektedir. Analiz türlerinden anlatacağımız ilki kapsam bakımından hazırlanan finansal rapor ve analizlerdir. Bu analizler kendi içerisinde ikiye ayrılmaktadır; dinamik analiz ve statik analiz. Gelin şimdi sizlerle daha ayrıntılı bakalım.

Dinamik Analiz

Birden çok muhasebe dönemine ait finansal tabloları kullanan bir finansal analizdir. Dinamik analizde yıllık ve altı aylık mali tablolar gibi şirketin 2019 ve 2020 mali tablolarını karşılaştırmaya olanak tanır.

Dinamik analizde birden fazla şirket dönemine ait finansal tablolar kullanıldığından, finansal durumu, finansal performanstaki değişiklikleri, olumlu ve olumsuz gelişmeleri incelemek mümkündür.

Dinamik analiz yapan yatırımcılar;

• Bir şirketin hesap dönemlerini karşılaştırabilir.
• Firmaların sektör ortalamaları ve benzeri işletmelerle karşılaştırılmasına olanak sağlar
• Genel ve özel standartlarla karşılaştırmalar yapılabilir.

Bu karşılaştırmalar sonucunda şirketin olumlu veya olumsuz yönleri tespit edilebilir.

Statik Analiz

Statik analiz, tek bir hesap dönemi için mali tablolar kullanılarak yapılıyorsa buna statik analiz denir. Örneğin, bir şirketin 2018 yıllık veya 2020 altı aylık mali tablolarının bir analizidir.

Statik bir analiz yaparak bir şirket, ilgili dönem için finansal durumu ve performansı hakkında ayrıntılı bir anlayış elde edebilir. Bu analizde, şirketin finansal durum tablosunda yer alan varlık ve kaynakların bir dönem içindeki dağılımı ile kapsamlı gelir tablosunda net satış, gider ve kar kalemlerinin oranları gösterilmektedir.

Bu analizin dezavantajı, geçen yılki performansın görünür olmamasıdır.

Amaç Bakımından Finansal Analiz Türleri

Bu analiz türü Kredi Analizi, Yönetim Analizi ve Yatırım Analizi olmak üzere üç farklı kategoriye ayrılmaktadır. 

Kredi Analizi

Şirketlere kredili mal satmak için kullanılan şirketlere veya diğer işletmelere kredi veya fon sağlayan kişi veya kurumlar için yapılan bir finansal analizdir. Bir şirketin likidite durumu ve ödeme gücü hakkında bilgi edinmek için tasarlanmış bir finansal analizdir.

Kredi analizinin amacı, şirketin ödeme gücü hakkında bilgi elde etmektir. Diğer bir deyişle, şirketin borçlarını zamanında ödeyip ödeyemeyeceğine karar vermektir.

Kredi vermeye karar verirken, analiz sonuçlarına göre kredinin tutarı, vadesi, faiz oranı gibi belirlenmesi gereken koşullar belirlenir. Örneğin; analiz sonuçları şirketin daha az ödeme gücü olduğunu gösteriyorsa daha yüksek bir faiz oranı talep edilebilir. Bunun yerine, faiz oranları genellikle düşüktür.

Yatırımcılar şirketin menkul kıymetlerine veya şirkete mal satacak kişi veya diğer işletmelere yatırım yaptıklarında, kredili satılan malların vade ve kredili satışları analiz sonuçlarına göre belirlenir.

Yönetim Analizleri

Yönetim analizi türünde işletmede var olan yönetim kadrosunun yapacağı planlamalar ve alacakları kararlar esas alınarak yapılan finansal analiz tekniğidir. Yönetim analizinde ilgili şirkete ait finansal tabloların yanı sıra her türlü belge, rapor, dokümandan yararlanılmaktadır. Şirketin yönetim kadrosunda yapılacak olan değişiklikler bu sonuçlara göre şekillendirilmektedir. 

Yönetim Analizinin amaçları;

• Alınarak kararlara ve yapılacak planlara göre esas teşkil etme,
• Şirketin geçmişte yapmış olduğu faaliyetlerin sonucunu ölçme ve değerlendirme,
• İşletmenin yan ve temel hedeflerine ulaşıp ulaşmadığı konusunda kontrol te tespitler yerine getirme,
• Başarısız olunan hedeflerin analizini yapma ve ders çıkarılmasını sağlama,
• İşletmenin borç vb. dahil tüm finansal analizini yapma ve ilgili kişileri bilgilendirme,
• Şirketin departmanlarının karlılık oranlarını ölçme,
• Devam eden faaliyetlerin gidişatını inceleyerek alınan her kararın isabetli olmasını sağlama

Olarak sırlanabilir. 

Yatırım Analizleri

Bir şirkete yatırım yapmış ve yatırım yapmayı düşünen potansiyel yatırımcıların şirketin gelecekteki karlılığını anlamak için yaptıkları analize yatırım analizi denir.

Bu analizler, mevcut ortaklar, firmaya ortak olmayı düşünen yatırımcılar ve firmaya uzun vadeli fon sağlayanlar, yani kaynak sağlamakla ilgilenenler tarafından yapılmıştır.

Bir şirketin mevcut ortaklarıyla çalışmayı düşünen yatırımcılar, şirketin sürekliliği, yatırımlarının güvenliği, gelecekteki karlılığı, temettü dağıtım politikaları, hisse senedi fiyatının değerlenmesi ve bu değişkenlerin trend zamanına odaklanacaktır.

Bir şirkete uzun vadeli fon sağlayanlar veya bunu sağlamak isteyen potansiyel finansal kuruluşlar genellikle şirketin ödeme gücüyle ilgilenir. Çünkü borçlu oldukları borçlar zamanında ödenmezse, borç verenin başı belaya girebilir. Bunu yapmak için, kredi verenler, kredi isteyen kişi ve kurumların yanı sıra, şirketin borç ve borç-özsermaye yapılarının vadesine bakarlar.

Finansal Analiz Teknikleri Nelerdir?

Finansal analiz tekniklerinden yararlanarak bir şirketin var olduğu durum standart bir tablo halinde ortaya dökülmektedir. Bu raporlama stilinin en büyük faydası başka şirketlerle birlikte aynı protokolleri taşıdığı için aralarında değerlendirme-kıyas yapılabilmektedir. 4 tür finansal analiz teknikleri bulunmaktadır. Bu teknikler kısaca:

• Yatay Analiz- Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
• Dikey Analiz- Yüzde Yöntemiyle Finansal Analiz
• Oran Analiz
• Eğilim- Trend Analizi

Dikey Analiz -Yüzde Yöntemiyle Finansal Analiz

Yüzde yöntemiyle finansal analiz bir şirketin sahip olduğu finansal tablo kalemlerinin kendi içerisinde var olan grupların genel toplam bütçe içerisinde ne kadarlık bir paya sahip olduğunun anlaşılması için yorumlanmasına denmektedir. Dikey analizde temel amaç bir işletmenin belirli hesap dönemlerindeki finansal durum tablosunda yer alan kaynaklar ile varlık birleşimi tablosunda yer alan varlık kaynak ilişkisinin incelenmesi işlemidir. Bu sayede işletmenin bir sonraki dönemde karlılık oranı ve finansal durumu daha net bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

Yatay Analiz- Karşılaştırmalı Tablolar Analizi

Yatay analiz, bir işletmenin iki veya daha fazla döneme ait mali tablolarını birbirini izleyen dönemlere göre karşılaştırarak düzenlemek ve mali tablo kalemlerinin bu dönemdeki performansını değerlendirmektir.

Örneğin, kurumsal nakit ve benzeri varlıklardaki yıllar veya döngülerdeki değişikliklerin analizi, yatay analize bir örnektir.

Yatay analizin, yani karşılaştırma tablosu analizinin amacı, şirketin finansal durumundaki ve finansal performansındaki değişiklikleri zaman içinde karşılaştırmaktır. Karşılaştırma tablosu analizi sayesinde işletmenin zaman içindeki büyümesi gözlemlenebilir. Bu analiz sayesinde işletmenin geçmiş birkaç yıla göre nasıl bir performans gösterdiğini görmek ve aynı zamanda önümüzdeki birkaç yıl için hedefleri belirlemek mümkündür.

Eğilim- Trend Analizi

Trend analizi, yatay analizden daha uzun vadeli analizler için kullanılan finansal analiz tekniklerinden biridir. Yatay analiz, finansal tablo kalemleri arasındaki eğilimleri gözlemleyemezken, trend analizinde çok net bir şekilde görülebilmektedir.

Trend analizinde, şirketin mali tablo kalemlerinin baz döneme göre ardışık dönemlerdeki değişimlerini, artış ve azalışlarını belirleyin. Ayrıca şirketin gelişim trendi incelenerek çeşitli değerlendirmeler yapılmaktadır.

Trend analizinin amacı, bir finansal kalemdeki eğilimleri, finansal tablolardaki birbiriyle ilişkili kalemlerdeki eğilimleri ve bu eğilimlerin uzun vadeli etkileşimini gözlemlemektir.

Oran Analizi

Oran analizinde, belirli finansal kalemleri birbiriyle ilişkili kalemlerle karşılaştıran bir finansal analiz tekniğidir. İki öğe arasında basit bir matematiksel ilişki gösterir.

Hesaplanan oranın kendisi anlamsızdır. Bu nedenle hesaplanan oranlar yorumlanırken genellikle aşağıda yazılan kriterler kullanılmaktadır.

Bu oranların önceki faaliyet dönemlerindeki oranlarla karşılaştırılması,
Benzer iş oranları veya sektör ortalama oranları ile karşılaştırıldığında,
Standart oran ile karşılaştırıldığında,
Hesaplanan oranı normalleştirilmiş oranlarla karşılaştırın.

İ Akademi‘nin Finans&Muhasebe alanındaki eğitimlerine ulaşmak için tıklayın.